Reymont vs. Mickiewicz

Słowa lecą dalej niż chęci, a chęci niż możliwości. (Władysław Reymont, „Ziemia obiecana”)

Na początku jest potrzeba. Potem – pomysł jej zaspokojenia, następnie (lub równocześnie) – chęć realizacji. Te trzy elementy uruchamiają działanie. Jeśli zamiast potrzeby mamy do czynienia z koniecznością, chęć lub jej brak nie jest ważna – po prostu musimy.

Przyjrzyjmy się jednak sytuacji nieprzymusowej.

Parafrazując przytoczoną myśl Reymonta: plan leci dalej niż chęć, a chęć niż możliwości. W pierwszym odruchu można się z tym nie zgodzić – wydaje się, że chęć jest najbardziej dalekosiężna. Czyżby?

Już na etapie planowania zdarza się mylić pojęcia. Skoro coś planujemy – uznajemy to za słuszne. A skoro tak uznajemy, widocznie mamy chęć by pomysł wprowadzić. Co jednak z chęcią działania, nie jest tożsama z chęcią zmiany. Mogę odczuwać potrzebę pomalowania sufitu (nie muszę tego robić) i mieć wielką chęć, by spoglądać w górę ciesząc oko świeżym odcieniem bieli. Ale czy mam chęć wykonania czynności malowania? Zakładając, że nie przepadam za domowym rozgardiaszem – nie.

Plan pofrunął dalej niż chęć…

Jeszcze większy problem, gdy nie mam drabinki pokojowej, odpowiedniego sprzętu, itd. lub po prostu nie potrafię malować tak, by efekt mojej pracy nie był żałosny. Chęć pofrunęła dalej niż plan.

Plany nie wystarczą, gdy chęć słaba. Chęć nie wystarczy, gdy możliwości marne. Można jedynie odłożyć taki projekt na przyszłość, gdy możliwości urosną. O ile chęć nie zmarnieje z czasem.

Dla bezpieczeństwa warto więc zawsze zaczynać od zbadania możliwości. Jeżeli wynik badania będzie niezadowalający, prawdopodobnie unikniemy porażki lub frustrującego przeciągania się realizacji w nieskończoność. Kto by chciał mieszkać we wnętrzach przygotowanych do malowania, ze zwiniętymi dywanami, zafoliowanymi meblami i schowanym w szafie telewizorem.

Mierz siły na zamiary, nie zamiar podług sił – zachęcał w Pieśni Filaretów Mickiewicz. Dodajmy, że utwór ten znany jest również jako Więzienna pieśń filaretów, bowiem ich krótka kariera zakończyła się zesłaniem na Syberię. Zabrakło możliwości skutecznej konspiracji.

Tomasz Wachowicz